czytelnia.mobiMobilna e‑czytelnia „e media”

Literatura zawsze pod ręką

Garść porad Arkadiusza Frani dla początkujących poetów

Arkadiusz Frania

12 punktów

Od kilku lat mam przyjemność czytać wiersze nastoletnich debiutantów. Jakkolwiek każda twórczość jest inna, podczas lektury tych kilkuset utworów zrodził się pomysł stworzenia namiastki poradnika (stąd przyjęta forma skandowania, a nie wielozdaniowego objaśnienia), spisania kilkunastu (wyszło 12) sugestii natury ogólnej, notatek, które moi młodzi przyjaciele – mam taką nadzieję – nie odczytają jako bełkotu moralizatora, lecz jako owoc życzliwości i troski o przyszłość poezji polskiej oraz ich własnych dokonań.

  1. Unikać używania oklepanych, banalnych, znanych już z poezji zwrotów, połączeń wyrazowych, związków wyeksploatowanych, które niebezpiecznie ciągną utwory na dno co najwyżej poprawności.
  2. Łamać stereotypy myślowe, skojarzeniowe.
  3. Nie przesadzać z pojęciami abstrakcyjnymi i obciążonymi romantyzmem, bo poezja to nie obłoki, ale ziemia. Poezja żywi się sokami ziemi.
  4. Szczegół zdziała więcej dobrego niż plan ogólny, gdzie znikają relacje i odległości.
  5. Czytać dużo wierszy innych autorów. Własny styl rodzi się poprzez uświadomiony bądź nieuświadomiony komentarz do liryków naszych mistrzów, ale i autorów, których mniej cenimy.
  6. Nie powielać, nie kopiować, nie kserować cudzej poezji i pomysłów, ale generować, tworzyć własny styl. Lirykę trzeba w sobie kształtować.
  7. Pamiętajmy, że tematy się nie zmieniają (wciąż piszemy o miłości, przyrodzie), ale trzeba odszukać w sobie nowy sposób ich ujęcia.
  8. Unikać sentymentalizmu, czułostkowości, które nic nie mają wspólnego z poetyckim wzruszeniem. Nie rozmiękczać wierszy łzami i interpunkcją; zredukujmy wielokropki, wykrzykniki, myślniki.
  9. Proponuję budować wiersz wokół obrazu lub metafory.
  10. Pisanie wierszy to ciężka praca wewnętrzna; to wielka bitwa na małej kartce papieru (tj. w umyśle), która nigdy nie kończy się remisem: albo my zwyciężymy wiersz albo on nas. Trzeba walczyć z poezją o swoje widzenie świata, nie zrażać się niepowodzeniami. Sugeruję uczestnictwo w konkursach (turniejach jednego wiersza, konkursach na zestawy wierszy).
  11. Trzeba chodzić, obserwować, przeżywać, zapisywać.
  12. Nie śpieszyć się z pokazywaniem wierszy innym. Teksty muszą w szufladzie „odleżeć” (swoista kwarantanna), nim będą zdrowe dla czytelnika; muszą nabrać powietrza. Dystans do swoich wierszy to jeden z wyznaczników dojrzałości poetyckiej. Nie wolno przywiązywać się nadto do swoich tekstów; nie bać się skreślać, skracać, wykręcać już napisany utwór.